Klima santralleri kullanılacağı mahalin koşullarına göre çeşitlilik gösterir. Bunlar ;

• Karışım havalı
• Isı geri kazanımlı
• Taze havalı
• Hijyenik klima olarak klima santrali çeşitleri vardır.

Karışım Havalı Klima Santrali

Bu santrallerde egzoz havası ile taze hava karıştırılmaktadır. Her ortam için uygun olmayan bu sistem hastane, mutfak gibi yerlerde kullanılamaz.

Isı Geri Kazanımlı Klima Santrali

Egzoz havası taze havaya karışmaz. Sadece birbirlerinin enerjilerini birbirlerine aktararak havayı düzenler. Verimlidir ve enerji geri kazanımı sağlar.

Taze Havalı Santral Sistemi

Egzoz işlemi hücreli aspiratörler sayesinde yapılır. Santral atmosferden aldığı havayı kullanır.

Hijyenik Klima Santrali

Adından anlaşılacağı gibi hijyenik alanlar için uygun olan özel bir sistemdir. Bu sistemin kurulumunda son derece hassas davranılmalıdır. Klimanın parçaları mikroorganizma üretmeyecek özellikte olmalı, temizliği ve bakımına çok  dikkat edilmelidir.

Klima santrali nasıl çalışır sorumuzun her sistem için farklı bir cevabı vardır. Ancak genel olarak bütün klima çeşitlerinde;

- Damper (taze hava ve egzoz veya karışım )

- Filtre

- Isıtma serpantini

- Soğutma Serpantini

- Vantilatör

- Aspiratör bulunur.

Yukarıda kısaca bahsettiğimiz Klima santrali ünitelerini daha detaylı olarak açıklayalım.

Damper: Damperler havanın debi ayarı yapılması veya komple hava akışının kesilmesi gereken durumlarda kullanılırlar. Damper kanat milleri bir müşterek tahrik sistemi ile birbirine bağlantılıdır ve böylece beraber hareket etmektedirler. İstenilirse elle veya motorla kontrol edilmeye uygun yapıdadır.

Filtreler: İklimlendirme sektöründe nitelikli havaya olan ihtiyaç, özellikle konfor, hijyenik, elektronik ve benzeri özel uygulamalarda ortaya çıkmaktadır. Havayı ısı, nem vb. yönlerden şartlandırmanın yanı sıra, havanın temizlenmesi (arındırılması) de, son derece önem arz etmektedir. Bu arındırma işlemi, birçok çeşidiyle “FİLTRELER” tarafından sağlanabilmektedir. Filtre çeşitlerinden bahsedecek olursak;

Ön Filtreler: Klima Santrallerinde, çeşitli tipte filtreler kullanılmaktadır. Ön filtreler; kaba toz ve lifleri tutma özelliğiyle G4 sınıfındandır.

• Sentetik Torba Filtreler: İhtiyaca göre farklı sınıflarda olup yüksek toz tutma özelliğine sahiptir ve hücre içerisine, galvaniz saç çerçeveli olarak, sökme takma kolaylığı saylayan özel dizayn edilmiş kasetler içerisinde kauçuk malzemeden mamul contalar kullanılarak yerleştirilmektedir.
• Kompakt Filtreler: Burijit filtreler ince partiküllerin tutulmasında önemli rol oynamaktadırlar. Hijyenik, elektronik, sistem odaları, gıda endüstrisi, nükleer endüstri gibi hassas uygulamalarda özellikle de hijyenik klima santrallerinde, havanın cihazdan çıkış noktasında konumlandırılarak, son filtre olarak görev yapmaktadırlar. Bakım gerektirmemesi, neme karşı dayanıklı olması, sert kasa yapısı ile dayanıklı olması avantajlarıdır.
• Hepa Filtreler: Hastaneler, temiz odalar, laboratuvarlar vb. hassas filtreleme ve partikül değerlerinin çok önem taşıdığı ortamların havalandırılmasında kullanılan bu filtreler, havanın mahale verildiği yerler olan menfezlerde kullanılmaktadır. Sızdırmazlığı sağlayan hepa filtre kutuları ile montajı yapılırlar.
• Diğer Filtreler: Yukarıda açıklamaları bulunan filtrelerin dışında, özel uygulamalarda ihtiyaç duyulan;

- Radyoaktif Hepa

- Karbon Filtreler

- Yağ tutucu kaset

- Lif tutucu kaset vb. filtreler de bulunmaktadır.

Ön Isıtıcılar: Ön ısıtıcı genellikle kışın gereken bir ısıtma ünitesidir. Hava belli sıcaklıklarda belli miktarlarda nem alabilir. Daha fazla nem için havayı ısıtmak gerekir. Bu amaçla iklimlendirme santraline nemlendiriciden önce konulan ısıtıcıya ön ısıtıcı denir.

• Son Isıtıcılar: Sistem havasının esas ısıtıcısıdır. Santralde nemlendiriciden sonra gelirler, mahale verilen havanın ısı ihtiyacını karşılamak için kullanılır.

(Son ısıtıcı ile ön ısıtıcı arasındaki en temel fark ön ısıtıcının nem kapasitesini arttırması, son ısıtıcının ise mahale üflenilecek havanın ısı ihtiyacını karşılamaktır.)

• Soğutucu: Havanın üzerindeki nemi alır ve mahale gerekli soğuk havayı sağlar.
• Damla Tutucu: Nemlendiriciden sonra hava akışı içerisindeki fazla suyun iklimlendirilen mahale gitmemesi için kullanılır. Soğutucu yüzeyinden yoğuşan suyun hava ile taşınarak fan motoruna zarar vermesini engeller.
• Fan: Basınç farkı meydana getirerek havanın akışını sağlayan cihazlardır.İstenilen hızdaki hava hareketini sağlayıp mahale gitmesini sağlar. Klima santralinin en önemli elemanıdır.

Fanlar havayı mahale basıyorsa vantilatör, mahalden hava emip dışarı atıyorsa aspiratör olarak adlandırılır.

Nemlendirici

Mevcut havanın içerisindeki su buharı ( nem ) gerekli konfor şartlarındaki miktarı karşılamadığı zamanlarda nemlendiriciler tarafından havanın su buharı miktarının artırılmasıdır. 3 çeşit nemlendirici vardır. Bunlar;

• Sulu Nemlendirme
• Buharlı Nemlendirme
• Evoparatif Nemlendirme

Sulu Nemlendirme: Bu teknoloji, suyun yüksek basınç ile çok küçük bir nozul deliğinden geçmeye zorlanması esasına dayanır.Sonuç olarak küçük su damlacıklarından ince sis elde edilir. Bu sis neredeyse 1 saniye içinde buharlaşır.

Buharlı Nemlendirme: Buharlı nemlendiricilerde buhar üretimi su içerisinde bulunan mineraller ile elektrotlar arasında elektrik akımı oluşturarak açığa çıkan ısı enerjisi ile buhar üretimini sağlamak yolu ile yapılır. Üretilen bu buhar, nemlendirici ile birlikte sağlanan buhar hortum ve difüzörleri aracılığı ile kanal veya klima santrali içerisine yada özel dağıtım başlığı vasıtası ile direkt olarak mahalle iletilebilir. Genellikle buharlı nemlendiriciler kullanılmaktadır.

Evoparatif Nemlendirme: Bir su tankı ve pompalı yağmurlama sistemlerinden oluşur, tanktaki su pompa ile pedlerin üzerine basılır, ıslanan pedlerin üzerinden geçen hava gizli ısı ile suyu buharlaştırarak bünyesine alır. Böylece havanın sıcaklığı bir miktar azaltılır.

Klima santralleri hakkında temel bilgileri öğrendikten sonra asıl anlatmak istediğim konu klima santrallerinde otomasyon nasıl yapılır. Bildiğimiz gibi hepimiz konforlu ortamlarda yaşamak istiyoruz insan vücudu için en ideal konfor sıcaklığı 21-23 derece arasındadır. Otomasyonun amacı giderlerin minimum seviyede tutularak konforun sağlanmasıdır. Bu konforda bazı yardımcı elemanlarla sağlanır.

- Anemometre: Hava hızını ölçen cihazlardır. Damperin önüne yerleştirilir.

- Higrometre: Hava nemini ölçen cihazlardır. Mahale yerleştirilir.

- Higrostat: Hava nemini kontrol eden cihazlardır. Nemlendiriciye yerleştirilir.

- Anemostat: Hava hızını kontrol eden cihazlardır. Damperlerin bulunduğu servis motorlara yerleştirilir.

- Termohigrometre: Havanın hem nemini hem sıcaklığını ölçen cihazlardır.

Psikrometrik Diyagram

İklimlendirme sistemleriyle ilgili problemlerin çözümünde nemli havanın termodinamik özellikleri ile ilgilenen bilim dalı olan psikrometriden ve dolayısıyla psikrometrik diyagramlardan faydalanılır.

Yaş Termometre Sıcaklığı (YTS)

Havanın ısısı değişmeden doygunluk durumuna getirilerek ölçüldüğü sıcaklıktır. Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir;

Entalpi

Islak havaya ısıtılması esnasında verilmesi ya da soğutulması esnasında alınması gereken ısı miktarıdır. Birimi kj/kg’dır. Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir;

Çiğ Noktası Sıcaklığı (Yoğuşma Sıcaklığı)

Havanın içinde bulunan mutlak nem miktarının değişmeden doygunluk durumuna getirilmesidir. Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir;

Bağıl Nem

Havanın içindeki su buharının kısmi basıncının o havanın çiğ noktasındaki nemin doyma basıncına oranıdır. Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir;

Özgül Nem

Mevcut havada bulunan birim miktardaki nemli havanın ihtiva ettiği su buharı miktarına denir. Kısaca 1 kg havadaki nemin gram cinsinden miktarıdır. Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir;

Kuru Termometre Sıcaklığı (KTS)

Termometreden okunan değerdir. Psikrometrik diyagramda gösterimi şöyledir;